Εξαιτίας της Απόστασης

Για το είδος αλλοτρίωσης που υφίστανται οι σχέσεις από απόσταση, καθώς και για τις αιτίες ύπαρξής τους τόσο πολύ μελάνι και δάκρυα έχουν χυθεί. Αρκετά τετριμμένα κι όχι μόνο που χρήζουν ξεκαθαρίσματος αποτυπώνονται και κατά τόπους σχολιάζονται από το σκηνοθέτη της ταινίας Like Crazy (δυστυχώς δεν επιδέχεται μετάφραση στα ελληνικά· διαφορετικά, θα συνόψιζε με γελοίο τρόπο το νόημα της συγκεκριμένης ταινίας) που ξαναείδα πρόσφατα – κρίνω σκόπιμο εδώ να αναφέρω ότι θα κατάφερνε να περάσει στο τοπ τεν των αγαπημένων μου φιλμ.

Βλέποντας την ταινία για τρίτη φορά δε θα μπορούσα να αποφύγω διαπιστώσεις που μόνο ετεροχρονισμένα η επαναλαμβανόμενη επαφή με ένα έργο τέχνης (προβληματίζομαι εδώ να βάλω «κυρίαρχης κουλτούρας», ειδικά μιας και πρόκειται για ανεξάρτητη ταινία) μπορεί να ενισχύσει. Όπως, για παράδειγμα, το γεγονός ότι πολλές από τις καθημερινές συμπεριφορές και αντιδράσεις μας είναι απευθείας υπερεπιβαλλόμενες από το τρέχον οικονομικό σύστημα που εξασφαλίζει την καθημερινή διαβίωση των ατόμων. Η Άννα και ο Τζέικομπ, οι πρωταγωνιστές της ταινίας είναι πάρα πολύ ερωτευμένοι και υπερβολικά ταιριαστοί για όσο διάστημα σπουδάζουν μαζί ή έστω παράλληλα στο Λος Άντζελες κι η ανάγκη να διεκδικήσουν τον άρτο τον επιούσιο δεν ζυγίζει κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος στις πλάτες τους καθόλου επιτακτική, αφού μάλιστα είναι εξασφαλισμένη. Όλα όμως φαίνεται να αλλάζουν τουλάχιστον αρκετά, όταν ο καθένας τους πιάνει δουλειά και πρέπει με κάποιο τρόπο να καθιερωθεί στο στερέωμα που έχει διαλέξει. Οι ώρες που διαθέτουν για να επικοινωνήσουν -τηλεφωνικά ή τηλεσυνδιασκεψιακά, μιας και ο ένας παραμένει στην Καλιφόρνια, ενώ η πρωταγωνίστρια επιστρέφει στη γενέτειρά της, το Λονδίνο- συρρικνώνονται ραγδαία, καθώς η δουλειά, η βαρεμάρα, η κούραση κι η γνώριμη απροθυμία για την ανοίκεια αίσθηση που σου προκαλεί κάποιος με τον οποίο έχεις καιρό να μιλήσεις πριονίζουν τις αντοχές τους.

Προηγούμενη ανάρτηση σχετικά με τις επανεπισκέψεις σε δημιουργήματα: Αφετηρία Ερμηνείας η Δεύτερη και Πλέον Επαφή 

Εδώ τίθεται ταυτοχρόνως και το καυτό ζήτημα του ελεύθερου χρόνου: η δεκαετία των είκοσι-κάτι, την αρχή της οποίας διανύουν οι ήρωες της ιστορίας είναι κατεξοχήν οι στιγμές να αφιερώσεις στην απογείωση της δραστηριότητας που έχει κερδίσει περισσότερο την καρδιά και το μυαλό σου και να εξασφαλίσεις ένα βατό υπόλοιπο ζωής, τουλάχιστον από την αυστηρά υλιστική πλευρά των προς το ζην. Την ίδια στιγμή, είναι όμως κι αδύνατο κανείς να αδιαφορήσει για τα αποτελέσματα μιας τέτοιας απόφασης στην εξασθένιση των οργανισμών των ατόμων -που κάποια στιγμή χρειάζονται κάποιο είδος αναψυχής κι ανάπαυσης- αλλά και στην αποξένωσή τους, δυνητικά ακόμη κι από ομάδες συνομηλίκων, αφού οι σχέσεις, εκτός από χώρο προσωπικής αφιέρωσης, χρειάζονται και χρόνο. Κι αυτός στις νέες χωριστές πραγματικότητες του Τζέικομπ και της Άννα είναι καταπιεστικά περιορισμένος. Εκτός κι αν περιλαμβάνει σκότωμα, αναμάσημα κι εύκολη αυτοκατανάλωση μέσω της κατανάλωσης όσων είναι δυνατό να αποσπάσει κανείς από την υλική, πνευματική και διανοητική κατάσταση και ικανότητα του άλλου, όπως για παράδειγμα οι ήρωες καταλήγουν να κάνουν στις περιστασιακές σχέσεις τους με τη Σαμάνθα και το Σάιμον αντίστοιχα.

Σαλβαντόρ Νταλί, Η Επιμονή της Μνήμης

Όλα τα παραπάνω έχουν ασφαλώς ως στιβαρή συνέπεια την κατάρρευση ενός είδου κόσμου του ατόμου κατά τη διάρκεια ή κάποια στιγμή μετά την είσοδο στην ενήλικη πραγματικότητα, η οποία βιώνεται με διαφορετικούς τρόπους από διαφορετικές προσωπικότητες. Υπάρχουν άνθρωποι στους οποίους οι έννοιες που περιέγραψα παραπάνω και κάθε απόρροιά τους δε γίνονται ποτέ αισθητές – ασφαλώς όχι χωρίς κόστος. Για τους υπόλοιπους το συναίσθημα αποκοπής από ένα μέρος ή κι ολόκληρο τον εαυτό τους, όντας μέσα στη νέα πραγματικότητα είναι αναπόφευκτο, ακριβώς όπως η στιγμή που η Άννα παίρνει τηλέφωνο το Τζέικομπ, την ώρα που εκείνος διασκεδάζει στη ντίσκο για να του πει πως η ζωή της θα μπορούσε μόνο να θεωρήσει ως προχωράει αν και οι δυο αντιληφθούν ότι υπάρχει ακόμη κάποιο μέλλον στο να είναι μαζί.

Ευτυχώς ή δυστυχώς πάντως, η ταινία δεν υπόσχεται να επιμείνει σε κάτι που ο σκηνοθέτης θεωρεί σωστό ή σε συνταγές ευτυχίας. Κάθε δυναμική αλληλεπίδραση που δοκιμάζεται μέσα στο χρόνο επιδέχεται μια κρίση, ενός είδους κλιμάκωση και μια τελεία. Όταν κάτι αλληλοσυνδετικό έρχεται αντιμέτωπο με το τέλμα του, όλοι οι φορείς απομάκρυνσης έρχονται ξαφνικά στο φως και κάθε διαφωνία παρασκηνίου γίνεται ξαφνικά κοφτερό μαχαίρι και προσωπική απειλή. Οι κομμένες λήψεις του Drake Doremus καθ' όλη τη διάρκεια του φιλμ δε στοχεύουν εδώ μόνο στο να υπερθεματίσουν στο ασυναίσθητο του περάσματος του χρόνου που περνάει ανέμελα, σπάνια εκτιμητέος σπιθαμή προς σπιθαμή· βρίσκονται εκεί για να αποτυπώσουν τη σταδιακή ατομική αποξένωση από τις στιγμές δεσίματος στη σχέση που αποπειρώνται να κυριαρχήσουν.

Κι αυτό είναι όλο το spoiler που κερδίσατε για την έκβαση της σχέσης του Τζέικομπ και της Άννα. Γιατί αυτή τη στιγμή απαιτείται να ξεκινήσετε τη δική σας ερμηνεία νοηματοδότησης εκλεκτού δείγματος ανεξάρτητου σινεμά. Επειδή το Like Crazy το αξίζει.

Σκηνή από την ταινία

By Μαρία Γώγογλου